Skutki orzekania o winie przy rozwodzie

Jednym ze sposobów ustania małżeństwa jest rozwiązanie małżeństwa przez sąd wskutek orzeczenia rozwodu, z ważnych powodów.

pierścionki z dokumentami

 

Kiedy może zostać orzeczony rozwód?

Rozwód może zostać orzeczony, jeżeli spełnione są kumulatywnie dwa warunki, a mianowicie nastąpił trwałyzupełny rozkład pożycia małżeńskiego.

Zupełny rozpad pożycia występuje wtedy, gdy pomiędzy małżonkami ustały wszystkie łączące ich więzi:

  • więź gospodarcza (np. wspólne zamieszkiwanie połączone ze wspólnym prowadzeniem gospodarstwa domowego),
  • więź fizyczna (pożycie fizyczne),
  • więzi duchowe, emocjonalne (np. miłość, troska).

Trwały rozkład pożycia występuje wtedy, gdy stan rozpadu małżeństwa jest już wysoce prawdopodobnie nieodwracalny wobec braku woli małżonków do podjęcia wspólnego pożycia.

 

Kiedy orzeczenie rozwodu przez sąd jest niedopuszczalne?

Istotnym jest fakt, iż mimo spełnionych powyższych warunków orzeczenie rozwodu jest niedopuszczalne, jeśli wystąpi jedna z negatywnych przesłanek:

  • dobro wspólnych małoletnich dzieci małżonków, np. dzieci nie są emocjonalnie przygotowane na rozwód poprzez silne przywiązanie do obojga rodziców.
  • sprzeczność rozwodu z zasadami współżycia społecznego, np. jeden ze współmałżonków wymaga opieki wynikającej z terminalnej choroby nowotworowej.
  • wyłączna wina małżonka żądającego orzeczenia rozwodu w sytuacji, gdy drugi małżonek nie wyraża zgody na rozwód i odmowa jego zgody nie jest w danych okolicznościach sprzeczna z zasadami współżycia społecznego.

 

Co rozstrzyga sąd w wyroku orzekającym rozwód?

  • winę za rozkład pożycia – na zgodne żądanie stron Sąd może odstąpić od orzekania o winie,
  • władzę rodzicielską,
  • kontakty z dzieckiem,
  • alimenty,
  • sposób korzystania ze wspólnego mieszkania,
  • podziałem majątku – wyjątkowo na zgodny wniosek stron.

Rozstrzygając o winie, sąd może orzec, że winę za rozkład pożycia:

  • nie ponosi żaden z małżonków,
  • ponosi jeden z małżonków,
  • ponoszą oboje małżonkowie,

Ustalenie winy jest istotne nie tylko dla oceny, czy zaistniała któraś z wyżej opisanych negatywnych przesłanek rozwodu, bowiem ma znaczenie dla określenia obowiązku alimentacyjnego pomiędzy rozwiedzionymi małżonkami.

 

Skutki orzekania o winie przy rozwodzie

I. W przypadku gdy małżeństwo zostaje rozwiązane przez rozwód bez orzekania o winie, jak i w przypadku orzeczenia winy obojga małżonków – małżonek rozwiedziony uprawniony do żądania alimentów od drugiego małżonka musi znajdować się w niedostatku.

W świetle prawa niedostatek oznacza brak możliwości zaspokajania własnymi siłami swoich usprawiedliwionych potrzeb, np. wskutek podeszłego wieku, choroby, uprawniony małżonek nie posiada własnych środków w postaci wynagrodzenia za pracę, emerytury, renty itp.

II. W przypadku gdy małżeństwo zostaje rozwiązane przez rozwód z wyłącznej winy jednego z małżonków – niewinny małżonek może żądać alimentów, choćby nie znajdował się w niedostatku. Istotnym jest fakt, iż warunkiem otrzymania alimentów jest wykazanie przez niego wyraźnego pogorszenia sytuacji materialnej w związku z rozwodem.

Alimenty te wynikają z założenia, że małżonek niewinny rozkładowi pożycia nie powinien po rozwodzie znaleźć się w gorszej sytuacji majątkowej niż był w trakcie małżeństwa.

 

Jaki czas obejmuje obowiązek alimentacyjny?

Rozwód bez orzekania o winie – obowiązek alimentacyjny wygasa:

  • w razie zawarcia przez małżonka uprawnionego do alimentów nowego małżeństwa,
  • z upływem 5 lat od orzeczenia rozwodu – na żądanie uprawnionego, ze względu na wyjątkowe okoliczności, sąd może przedłużyć 5-letni termin, np. ze względu na chorobę byłego małżonka, która uniemożliwia mu podjęcie pracy,
  • w razie śmierci jednego z byłych małżonków.

Rozwód z orzeczeniem o winie obu stron – obowiązek alimentacyjny wygasa:

  • w razie zawarcia przez małżonka uprawnionego do alimentów nowego małżeństwa,
  • z upływem 5 lat od orzeczenia rozwodu – na żądanie uprawnionego, ze względu na wyjątkowe okoliczności, sąd może przedłużyć 5-letni termin,
  • w razie śmierci jednego z byłych małżonków.

Rozwód z wyłącznej winy drugiego małżonka – obowiązek alimentacyjny wygasa:

  • w razie zawarcia przez małżonka uprawnionego do alimentów nowego małżeństwa,
  • w razie śmierci jednego z byłych małżonków.

Małżonek winny jest zobowiązany do dożywotniego płacenia alimentów na małżonka niewinnego.